Dziesięć szkockich NAJ...

Raz do roku wydawnictwo Rough Guides, słynące ze świetnych przewodników, ogłasza wśród swoich czytelników plebiscyt na najpiękniejsze państwo na świecie. Na początku września  ogłoszono tegoroczne rezultaty a werdykt wcale mnie nie zaskoczył. Cóż może być piękniejszego od surowych nadmorskich krajobrazów, urwistych klifów, głębokich jezior I malowniczych gór kraju mojego zamieszkania? Szkocja pobiła całą silną konkurencję, zostawiła daleko w tyle Włochy, wyprzedziła Nowa Zelandię, Kanadę i… wygrała!
Zapraszam Was zatem na przegląd NAJciekawszych faktów o Szkocji, NAJpiękniejszym państwie na świecie.

1. Szkocja to nieduży kraj, prawie cztery razy mniejszy od Polski. Na tej niewielkiej powierzchni rozsianych jest ponad trzy tysiące zamków i warowni, co czyni Szkocję jednym z NAJbardziej bajkowych krajów świata. Niektóre z zamków wyglądają jak żywcem wyjęte z filmów Disneya i są cały czas zamieszkane przez potomków najstarszych szkockich klanów. Inne to tylko majaczące na horyznoncie poszarpane ruiny, które dodają szkockiemu krajobrazowi wyjątkowego smaczku. Każdy zamek ma też swoją legendę, własną snującą się po korytarzach białą damę lub żyjąca w przyzamkowym jeziorze syrenę. Nikogo nie powinno więc dziwić, że oficjalnym zwierzęciem reprezentującym Szkocję jest mityczny jednorożec :)

Jeden z najbardziej malowniczych szkockich zamków - Dunnottar Castle w Stonehaven

2. Szkoci to świetni ogrodnicy. Udało im się wychodowac NAJwiększy na świecie żywopłot, który osiąga trzydzieści metrów wysokości i ponad pół kilometra długości (dokładnie 530 metrów). Gigantyczny żywopłot, wpisany do księgi Rekordów Guinessa, znajduje się w pobliżu miejscowości Meikleour, wzdłuż drogi A93 z Perth do Blairgowrie. Posadzony został w 1745 roku przez dwóch ogrodników, którzy wkrótce potem zostali powołani do wojska i zginęli w trakcie Powstania Jakobitów. Legenda głosi, że żywopłot nie był strzyżony przez wiele lat na znak pamięci o tych dwóch nieszczęśnikach. Dzisiaj ten ogrodniczy relikt jest przycinany oraz dokładnie mierzony co dziesięć lat.

Po lewej żywopłot-gigant. Nie mieści się w kadrze!

3. Jeśli wyobrażacie sobie stereotypowego Szkota jako brodatego, uśmiechniętego rudzielca w kilcie, to jest w tym sporo prawdy. Szkocja pochwalić się może NAJwiększą populacją osób o rudym kolorze włosów na świecie. Posiadacze płomiennej czupryny stanowią aż 13% mieszkańców szkockiej krainy. 

4. NAJczęściej używany w Szkocji wyraz to 'dreich' i jest on oczywiście związany z pogodą. Nie dziwi mnie wcale, że w kraju, w którym przez większą część roku pada deszcz powstało ponad czterysta określeń na różnego rodzaju opady atmosferyczne. Słowo 'dreich' wygrało również ogłoszony przez szkocki parlament plebiscyt na NAJbardziej ulubione szkockie słowo. Co ono oznacza? Idealnie opisuje szkocką mieszankę mżawki, mgły, wszechogarniającego chłodu, beznadziei i szarzyzny. Zamiast więc mówić, że dzień jest wilgotny i zimny i najchętniej zostalibyśmy w domu pod kołdrą wystarczy stwierdzić 'It's a dreich day' i wszyscy wiedzą o co chodzi ;)

5. Mars w panierce czyli NAJokropniejsza szkocka potrawa. Szkocka kuchnia nie należy do najbardziej wyszukanych na świecie. Obok pyszności takich jak wspaniałe owoce morza czy wędzone słynne wątłusze występujące pod nazwą Arbroath Smokey na szkockim talerzu można też znaleźć takie dziwne twory kulinarnych fantazji jak Haggis (mieszanka kaszy, mięsa i przypraw, przyrządzana tradycyjnie w owczym żołądku; coś a la nasza polska kaszanka) czy wspomniany wcześniej baton Mars  smażony w głębokim oleju. Co śmieszniejsze, wśród wielu mieszkańców Szkocji uchodzi on za prawdziwy specjał i źródło tak potrzebnej w chłodnym klimacie energii ;) Panierowanego w cieście, smażonego Marsa można kupić w każdej budce z jedzeniem na wynos oraz w barach serwujących fish'n'chips czyli rybę z fytkami. Smacznego ;)

Bar Carron w miejscowosci Stonehaven czyli miejsce narodzin Marsa w panierce ;)

6.W Szkocji można odbyć NAJkrótszy na świecie lot samolotem pasażerskim. Podróż z wyspy Westray na Papa Westray w archipelagu Orkadów trwa mniej niż dwie minuty! Połączenie to obsługiwane jest przez linię Loganair i jest bardzo popularne, szczególnie latem. Ekspresowy lot odbywa się maleńkim samolotem, w którym jest zaledwie dziesięć miejsc , włączając w to miejsce pilota. Polecielibyście? ;)

7.Również na Orkadach znajduje się kolejna szkocka NAJ... Skara Brae to pozostałości neolitycznej osady, odkryte na głównej wyspie archipelagu. Gdyby nie wielka nawałnica, która w 1850 roku nawiedziła Orkady, być może nie wiedzielibyśmy nic o tym, jak Orkadianie żyli i mieszkali ponad 3000 lat temu. Wielki sztorm odsłonił dziwne, rozległe kamienne struktury zasypane w przybrzeżnym piasku w pobliżu miejscowości Skaill i dał początek jednemu z najznakomitszych odkryć archeologicznych w Europie. Dziwne kamienne budowle okazały się neolitycznymi domostwami, które, przykryte i zakonserwoane przez piasek, przetrwały przez tysiąclecia w świetnym stanie.
Skara Brae jest NAJlepiej zachowaną i NAJbardziej kompletną neolityczną wioską w Europie oraz najstarszym budynkiem w Wielkiej Brytanii.

Jedno z domostw w osadzie Skara Brae, starsze od piramid!

8. Całkiem niedawno, czwartego września tego roku, po prawie sześciu latach budowy, oficjalnie i z wielką pompą otwarto w Szkocji najnowszy most łączący Edynburg z hrabstwem Fife. Queensferry Crossing to wyjątkowa konstrukcja: nie dość, że piękna to jeszcze unikatowa na skalę światową. Most ten jest NAJdłuższym na świecie trójmasztowym mostem podwieszanym (ma 2.7 kilometra) oraz NAJwyższym w Wielkiej Brytanii. Szczególnie pięknie prezentuje się podświetlony w nocy.

Most Queensferry, foto: Transport Scotland

9.Szkocka nieprzewidywalna pogoda była najlepszą motywacją i motorem powstania jednego z NAJważniejszych wynalazków w historii ludzkości: płaszcza przeciwdeszczowego. Gdyby nie szkocki chemik Charles Macintosh z Glasgow, to moklibyśmy do dnia dzisiejszego ;) Mackintosh najpierw opracował produkcję wodoodpornego materiału a w roku 1824, otworzył pierwsza fabrykę nakryć przeciwdeszczowych o nazwie 'Mackintosh' (czyli znany do dzisiaj Mac).

męski 'Mackintosh' z katalogu z 1893 roku

10. Ostatnie szkockie naj to wyspy, czyli bliskie mojemu sercu, całkowicie nie obiektywne i personalne NAJpiękniejsze miejsce w Szkocji :) Szkockie wyspy tworzą cztery główne archipelagi: Orkadow, Szetlandów oraz Hebrydow Wewnętrznych i Zewnętrznych; do wyspowego towarzystwa dodać też trzeba małe wysepki na słodkowodnych wielkich jeziorach oraz kilka mniejszych wysp znajdujących się w najróżniejszych zatokach, blisko lądu. Razem doliczyć się można ponad 790 wysp i wysepek, z czego większość (aż 660) jest niezamieszkanych. Najpiękniejsze szkockie krajobrazy znajdziecie na zachwycającej Wyspie Skye a największą liczbę destylarni whisky na maleńkiej Isle of Islay. Orkady zachwycą Was światowej klasy stanowiskami archeologicznymi i dramatycznymi klifami. Mogłabym tak wyliczać bez końca ;) Na każdej szkockiej wyspie na pewno przywita Was pachnąca morska bryza, serdeczność mieszkańców i powolny rytm życia, zgodny z naturą i tradycją, który tak bardzo sobie cenię.

Jedna z moich ulubionych, Wyspa Lismore

Wpis ten powstał w ramach jesiennego projektu Klubu Polki na Obczyźnie '10 NAJ naszego kraju zamieszkania'. Jeśli chcecie poczytać o ciekawostkach z innych zakątków Europy czy świata, zerknijcie koniecznie tutaj.